Hamlet – De grootste van de creaties van William Shakespeare

Een van de meest krachtige tragedies in de Engelse taal, Hamlet is een drama dat zich afspeelt in Denemarken, waar prins Hamlet bloedwraak eist op zijn oom Claudius voor de moord op zijn vader, de koning, de usurpatie van de troon, en voor het trouwen met zijn moeder, die er meteen mee instemde , tot zijn grote ontgoocheling, waarmee hij de basis legde voor echte en geveinsde waanzin – van onuitsprekelijk verdriet tot woedende woede, en Shakespeare daarmee de grond gaf om de thema’s tragische verspilling, wraak, incest en morele deprivatie te onderzoeken – allemaal tegelijk

Het genie Shakespeare

De universaliteit van het genie van Shakespeare wordt in zekere zin weerspiegeld in Hamlet. Hamlet heeft een wijze en geestige geest, abstract en praktisch, het uiterste bereik van filosofische contemplatie is vermengd met de meest doordringende scherpzinnigheid in de zaken van het leven; speelse grap, bijtende satire, sprankelende repartee vermengd met de donkerste en diepste gedachten die de mens in beroering kunnen brengen. Hij doorgrondt snel de aard en motieven van degenen die met hem in contact worden gebracht. Hij voelt zich even goed thuis, of hij nu de spot drijft met Polonius met verborgen scherts, of Ophelia’s liefdesdromen verdrijft, of de sponzen (Rosencrantz en Guildenstern – een paar bedienden en jeugdvrienden van Hamlet) verplettert met sarcasme en scheldwoorden, of eufemisme praat met Osric en satire terwijl hij erover praat, of hij nu wijze spreuken uitspreekt of de spelers verwelkomt met grappige gratie, de diepste ziel van anderen peilt of zijn eigen mysteries laat klinken.

Shakespeare heeft Hamlet gecreëerd door hem in allerlei gezelschappen voor te stellen. We zien hem met het meisje (Ophelia) van wie hij houdt en met de moeder (Gertrude) die hij heeft aanbeden. We zien hem met de beste vriend (Horatio) wiens temperament het compliment van hem is, en we zien hem met zijn schoolgenoten zoals hij ze ooit kende. Hij is een heel ander persoon bij Claudius, Leartes en bij Polonius. We lachen met hem om Osric, met hem houden we onze adem in in de gevreesde aanwezigheid van de Geest. Misschien charmeert hij ons het meest als hij bij het gewone volk is, bij de spelers en de doodgraver. En dan luisteren we vooral naar Hamlet als hij alleen is. Hij vertrouwt ons zijn vele stemmingen toe. We weten wat anderen van hem denken, we weten wat hij van anderen denkt en we weten wat hij van zichzelf vindt.

Hieruit volgt dat Hamlet de meest veelzijdige creatie van Shakespeare is. Hamlet zou inderdaad met de dichter Walt Whitman kunnen zeggen: “Ik ben groot, ik heb menigten”.

Individueel en universeel

Hamlet is zowel individueel als universeel. Hij is Everyman, hij is hoveling, soldaat en geleerde – het Elizabethaanse ideaal dat de ridderlijkheid van de Middeleeuwen combineerde met de intellectuele nieuwsgierigheid van de Renaissance. Het feit dat critici Hamlet nooit met rust zouden laten, de vergeefse poging om de kern van het mysterie eruit te pikken, is ongetwijfeld het beste bewijs dat het echte en blijvende mysterie van de menselijke situatie goed is uitgebeeld.

Hamlet is dus Hamlet; Hamlet is Sir Philip Sidney; Hamlet is Richard Burbage. Hij is Goethe en Coleridge. Hij is jij en ik. Hij is William Shakespeare. Hij is een individu en toch meer dan een individu; hij is groter dan het leven. In Hamlet heeft de prins Shakespeare niet alleen de tijd een spiegel voorgehouden, maar ook de natuur of de mensheid. “Ik heb zelf een smaak van Hamlet”, bekent Coleridge, en Hazlitt herhaalt dezelfde mening: “Wij zijn het die Hamlet zijn”.